Heeft u geparkeerd voor Heiligland huisnr. 1 loop dan door Heiligland naar het pontje. Vaar over en zet een paar stappen naar rechts. Lees verder in de tweede zin van nummer 4: 'Neem de eerste gracht links ...'

In de beschrijving van Aangenaam Alkmaar wordt de aandacht gevestigd op de verschillende monumenten en bijzonderheden waar u langs komt tijdens de wandeling. Bent u geïnteresseerd in meer? Op veel bezienswaardigheden staat een bordje met uitgebreide informatie.

1 U staat buiten, aan de centrumzijde van station Alkmaar, met uw rug naar de roltrappen. Via het zebrapad gaat u naar de overkant en slaat rechtsaf. Loop de eerste straat naar links, Sint Josephstraat, uit. Ga rechtsaf en sla daarna linksaf. Aan het eind van de straat loopt u naar rechts en u steekt verderop bij het zebrapad naar links over. Wandel rechtdoor over de brug naar het hoekhuis aan de rechterkant, Zevenhuizen 13. Op de gevelsteen van dit Hofje van Paling en van Foreest staan de familiewapens. U bewandelt Geest naar rechts en passeert na circa 20m Kanisstraat 1, een van de oudste huizen van Alkmaar.

Het huis ligt aan de Kanisstraat. Bij kanis denkt u misschien aan kop. Maar … een kanis is ook een marskramersmand. Zo´n mand werd op de rug gedragen en zat als het goed was vol handelswaar. Zou je een klap tegen deze mand krijgen, dan raakte je uit balans en vielen de spullen op de grond. Je moest er dus voor zorgen dat je geen klap voor je kanis kreeg. In dit oude deel van Alkmaar waren veel marskramers met deze manden, vandaar de naam Kanisstraat.

Volg Geest tot aan de brug. Sla rechtsaf en wandel linksaf over Clarissenbolwerk op de Stadswal.

Het Clarissenbolwerk dankt zijn naam aan het uit 1505 daterende Clarissenklooster dat daar tot 1573 stond. Met man en macht werden er vanaf dat jaar nieuwe vestingwerken aangelegd. Deze stadswallen hadden geen stenen bekleding. Er was een pad onderlangs, de onderwal. De bolwerken hadden een stompe vorm met inhammen aan de zijkanten, de zogenaamde oorgaten. Bovenop stonden kanonnen. In de 19de eeuw werd het bolwerk omgevormd tot wandelpark.

Aan de overkant van de singel ziet u de Sint-Josephkerk. Links, aan het eind van de stadswal, ligt een karakteristiek monument. Officieel is het molen De Groot. De eerste steen van deze molen werd gelegd in 1796. Het is een ronde stenen stellingmolen, bedoeld voor het malen van graan. De molen is na lange tijd van reparaties en restauratie weer in gebruik. De familie Piet bewoont en beheert de molen reeds vele jaren. In de volksmond is het daarom ‘Molen van Piet’.

U kruist het rode fietspad en blijft op het wandelpad tot het eind.

2 Steek over en ga naar rechts over de brug. Aan de overkant van de straat loopt u rechtuit naar Huize Tesselschade op Kennemerstraatweg huisnr. 11. Keer terug en wandel na de zebra rechtsaf over het halfverharde pad langs Nieuwlandersingel. Op de huisnr. 53 t/m 57 staan prachtige woonhuizen in de Art Nouveau stijl. Ze zijn tussen 1905 en 1909 gebouwd: Marianne, Villa Wilhelmina, Parkzicht, Villa Emma, Schoonzicht en Hofdyk. Ga linksaf over de eerste brug.

Voor u ziet u het torentje van het Alkmaars Kasteeltje, een winkel-/woonhuis. Het pand is gebouwd in 1901 en uitgevoerd in kleurrijke Art Nouveau stijl.

U volgt het voetpad Kennemerbolwek naar rechts tot de brug met de witte leuning. Aan de linkerkant van de brug daalt u het rechter trappetje af. Loop langs de gracht, op de hoek van de straat ligt aan uw rechterhand de Evangelisch Lutherse Kerk. Wandel linksaf over Oudegracht. Let op de mooie woonhuizen op huisnr. 239 en 241. Daarna loopt u naar rechts over de brug. Ga direct naar links om de informatie over de huizen op huisnr. 212 en 218, het Huis met de Dolfijnen, te lezen. Draai om en blijf op Oudegracht.

Op de huisnr. 180 -182 ziet u drie gekoppelde trapgevels van een voormalige school. De panden werden in 1817 door Alkmaar aangekocht om er de Franse Jongejuffrouwschool te stichten. Op dit moment zijn er appartementen gerealiseerd.

Wandel door tot het hoekhuis op huisnr. 68.

3 Ga rechtsaf over de brug en sla direct linksaf. Aan de overkant ziet u Pakhuis De Meiboom met zijn mooie gevel. U komt langs het grootste hofje van Alkmaar, het Wildemanshofje.

Het hofje valt op door de beelden op de voorgevel van het poortgebouw. Ook op de binnenplaats staat een beeld van een wildeman. In de tuin vindt u ook nog twee oude waterputten met een houten deksel. De tuin was toen ingericht als bleekveld. Op het gras werd de natte was gelegd om te drogen en te bleken.

Loop nog even door en ga linksaf over de brug. Koers rechtuit Keetgracht in. U kruist de winkelstraat Laat en wandelt tot aan de brug. Links op de hoek staat een pakhuis genaamd De Vigilantie, dat waakzaamheid betekent. Ga rechtsaf Verdronkenoord in.

Op huisnr. 37 staat Het huis met de kogel door de kerk, het heeft een hoge trapgevel. In 1589 kwam Aris Volkertsz in dit huis wonen. Hij bezat een kleine scheepswerf, maar werd, zoals u kunt lezen, beroemd door iets compleet anders. De gevelsteen in de onderpui (met schip) verwijst hiernaar: De liefde is mijn naam.

Op huisnr. 29 ziet u een pakhuis met tuitgevel uit 1719. U loopt tot aan de kruising. Voor u ligt de Accijnstoren.

Tegenwoordig is dit historische onderkomen het kantoor van de gemeentelijke havenmeester. Het werd in 1622 gebouwd als belastingkantoor. Er werd belasting gevraagd voor alle artikelen die per schip Alkmaar binnenkwamen. De accijnzen vormden vroeger een belangrijke bron van inkomsten voor de stad. In 1924 werd de kade waaraan de toren stond verbreed. Daardoor zou de toren midden op de weg komen te staan. Om aan de sloop te ontkomen is het gebouwtje vier meter verrold. De gedenksteen naast de ingang herinnert hieraan.

4 U loopt linksaf langs Bierkade 15, het huis met de gemetselde klokgevel. Neem de eerste gracht links, Luttik Oudorp. U wandelt door tot huisnr. 81 met het 17e eeuwse korenpakhuis De Korenschoof. Sla direct linksaf en loop het steegje uit. Ga linksaf naar huisnr. 35. Deze Remonstrantse Kerk is een schuilkerk uit 1658. Keer om. U komt langs pakhuis De Koopman op Fnidsen 81.

Midden tussen de woonhuizen treft men in de historische binnenstad oude pakhuizen aan. Dit pand is hier een voorbeeld van. Boven is de oorspronkelijke functie van het gebouw nog herkenbaar. Let op de kleine schouderstukjes aan weerszijde van de tuitgevel.

Loop nog een paar meter door naar Fnidsen 85 op de hoek.

Op de hoek van Fnidsen en Hekelstraat bouwde in 1897 de firma Albert Heijn haar eerste filiaal in Alkmaar. In de Zaanstreek en Purmerend waren al eerder winkels geopend.

Wandel linksaf door de sfeervolle Hekelstraat met een grote veelzijdigheid aan winkels.

Tip: loop, als Sweets & Antiques op nummer 8 geopend is, even naar binnen voor een kopje koffie of iets lekkers. In dit 15 meter lange monumentale pand bent u terug in de tijd. 

Aan het eind van de straat slaat u rechtsaf. U loopt langs de waterpomp uit 1785 en over de vroegere Vismarkt met de visbanken (tot 1998 werd hier wekelijks nog een vismarkt gehouden). Daarna gaat u linksaf over de brede brug. Als u ongeveer 60m naar links loopt, ziet u op huisnr. 5 Het huis met de Luifel. De winkelpui heeft een luifel.

5 Draai om. Loop rechtdoor over Mient langs de enorme koopmanshuizen naar de kruising met aan de linkerkant het monumentale Waaggebouw.

Het Waaggebouw was oorspronkelijk een Heilige Geestkapel. In 1576 werd het verbouwd tot Waag. Op de eerste verdieping van het Waaggebouw is het Kaasmuseum gevestigd en op de begane grond de VVV. Elke vrijdagochtend, tussen 10 en 12 uur, vanaf de eerste vrijdag van april tot en met de eerste vrijdag van september wordt op het Waagplein de kaasmarkt gehouden.

Op de gevel van het huis op de hoek van Mient en Waagplein ziet u een gevelsteen van de Vier Heemskinderen. Deze steen komt oorspronkelijk van het huis De Vier Heemskinderen dat op het Verdronkenood in Alkmaar stond. Dit pand is afgebroken en na wat omzwervingen zit de gevelsteen in de muur van dit huis.

Wandel rechtdoor langs de gracht. Bij de ophaalbrug rechts loopt u rechtuit langs het historische pand van de voormalige brouwerij De Boom. Daar is het Biermuseum in gevestigd (geopend op ma t/m za van 13 – 16 uur).

In de 16e en 17e eeuw werd veel bier gedronken. In die tijd bevatte het bier maar weinig alcohol. Desondanks hielp dit lage percentage bacteriën te doden zodat infecties van maag- darmkanaal voor komen werden. Het grachtenwater was niet altijd zuiver, omdat er vrijelijk in werd geloosd, en opgevangen regenwater niet altijd voorradig. Bier was dus een gezond alternatief, aangezien voor het brouwen duinwater werd gebruikt. Het bier werd in tonnen vervoerd. Dit gebeurde met een ´boom´, een draagbalk die twee mannen op de schouders namen en waar een ton met haken onder hing.

Bij Peperstraat gaat u rechtsaf en volgt Dijk. Op de kruising loopt u rechtdoor naar Torenburg 3 waar een Monumentenloods in gevestigd is.

Een eigenaar van een pand in Alkmaar, dat ouder is dan 1940, mag winkelen in de gemeentelijke Monumentenloods. Het is een doorgeefluik voor historisch bouwmateriaal. Er liggen materialen die zijn vrijgekomen na sloop of verbouwing van een historisch pand uit de stad.

Keer terug en loop linksaf Kooltuin, het meest pittoreske grachtje van Alkmaar, uit.

De panden, die met hun achtergevel direct aan het water staan, geven onderdak aan de Alkmaarse prostituees aan de Achterdam. De Rossebuurt van Alkmaar. De enige plek waar raamprostitutie is toegestaan. De woonhuizen op Kooltuin 27, 28 en 29 zijn rijksmonumenten.

Aan het eind van de gracht ziet u links het rijkversierde pakhuis uit 1609.

Dit pakhuis, Huis met de Schopjes, heeft haar naam te danken aan de gevelsteen. Daarop zijn drie schopjes of scheppen te zien. Die werden gebruikt voor het bakkersambacht. Hier woonden en werkten namelijk Alkmaarse koekenbakkers. Het pand werd grotendeels gebruikt als pakhuis. Dat is te zien aan de laaddeuren in het midden op de verdiepingen (nu ramen) en de mooie hijshaak, helemaal bovenaan. Beneden was de voorzijde ingericht als winkel, met luiken om de waar op uit te stallen en een luifel om de weersinvloeden enigszins tegen te gaan. Het pand heeft een van de mooiste trapgevels van Alkmaar.

6 U gaat min of meer rechtdoor de brug over. Direct na de brug zit rechts het Huis met de Kogel. De houten constructie in combinatie met de uitkragende gevel is uniek in Nederland. U loopt Appelsteeg uit en slaat rechtsaf.

U bent op Fnidsen. Deze naam is een verbastering van Venetië. Een deel van Alkmaar werd vanwege de grachten zo genoemd. Het huis met de gondel naast Wijde Glop heeft zelfs een originele Venetiaanse gondel De Rosella. Als u geluk heeft, ligt hij er. Het is de enige echte originele gondel in de Benelux. De complete restauratie is persoonlijk beloond, door de burgemeester van Venetië, met het verstrekken van de zilveren penning. U kunt daar een rondvaart door de grachten boeken.

Aan het eind van Fnidsen loopt u rechtdoor over de brug en langs het Waaggebouw. Wandel rechtuit Magdalenenstraat in, één van de gezelligste winkelstraatjes van Alkmaar. Het is er meestal een drukte van jewelste, vooral op vrijdag als er kaasmarkt is. Stap rechtdoor totdat u aan de rechterkant het Hof van Sonooy met de gerestaureerde watertoren ziet. U kunt een kijkje in het hofje nemen. Daarna ligt op de hoek van Lombardsteeg het Huis van Achten.

Aan de beelden op de gevel kunt u zien dat het huis voor oude mannen was bestemd. Het werd in 1656 in een U-vorm gebouwd, waarbij het Hof van Sonooy de open kant aan de oostzijde afsluit. Het huis werd ingericht als tehuis voor zes, zeven of acht oude mannen. In de volksmond kreeg het hofje de naam Huis van Achten.

U wandelt rechtdoor langs Grand Hotel Alkmaar en de vroegere Nutsspaarbank op huisnr. 50. Op de kruising volgt u Hoogstraat naar links tot aan de kruising met de winkelstraat Langestraat

Links ziet u het stadhuis. Het stadhuis met het imposante trapbordes met gebeeldhouwde leeuwen werd in 1509 -1520 gebouwd in gotische stijl, compleet met een slanke hoektoren. Het werd rond 1900 gerestaureerd. Rechts staat een aangebouwde vleugel uit 1894 voorzien van een monumentale omlijsting met beelden van twee dames en de wapens van de toenmalige burgemeesters. De dame met spiegel symboliseert de voorzichtigheid en de dame met de weegschaal de rechtvaardigheid.

7 Ga rechtsaf, langs Langestraat 114, naar de kerk.

Huize Egmond op huisnr. 114 is een barok woonhuis gebouwd van 1741-1742 in opdracht van Carel De Dieu, een rijke regent. Hij heeft het zelf bewoond toen hij burgemeester van de stad Alkmaar was.

Al vanaf de bouw werd dit grootste middeleeuwse kerkgebouw kortweg de Grote Kerk genoemd. Het is een basiliek in de stijl van de Brabantse gotiek. Groot en massaal van vorm. Met een hoogte van 35 meter en een kruislengte van 85 meter bij 56 meter. De kerk wordt alom als een sieraad van de stad genoemd. Omdat de kerk oorspronkelijk gewijd was aan Sint Laurens is de officiële naam Grote Sint Laurenskerk. Het hele gebouw is gerestaureerd. Met behoud van het historische karakter zijn er moderne voorzieningen aangebracht om het kerkgebouw geschikt te maken voor multifunctioneel gebruik. Het is een centrum voor kunst, cultuur en maatschappelijke activiteiten.

Loop linksaf en volg Koorstraat tot net na de eerste brug. Op de hoek zit het Hofje van Splinter. Wandel naar rechts langs Lindengracht tot aan de T-splitsing. Sla rechtsaf. Na de brug stapt u naar links het Clarissenbolwerk op en loopt rechtsaf. Op de Y-splitsing kiest u de linkertak.

Aan de overkant ziet u een theekoepel die dateert uit de vorige eeuw. In het gebouwtje dat tot de voormalige buitenplaats Arendshof behoorde, las Nicolaas Beets zijn verzen voor.

Rechts staat een eenvoudig kruithuisje met een munitiekelder. In 1850 is de kelder klaargemaakt om als ijskelder te dienen. Op dit moment is het een hangplek voor vleermuizen.

U loopt tot het eind van het wandelpad. Links het bronzen beeld van de arbeider met het kalf van Gerrit Bolhuis. Steek over.

Wilt u nog een bezoek brengen aan het Stedelijk Museum Alkmaar (op maandag gesloten) volg dan het voetpad rechtdoor. Neem de eerste afslag naar rechts. Het museum ligt op Canadaplein 1.

Ga naar links over de brug. Na het zebrapad volgt u Geesterweg bijna 300m rechtdoor. De 28m hoge Alkmaarse watertoren, die tegenwoordig in gebruik is als kantoorpand, torent boven de huizen uit. Via Stationsweg loopt u rechtsaf terug naar het station, eindpunt van deze wandeling van De Mooiste Routes.